Müəllif: Yusif
Sədəqə vermək əməl dəftərini dolduran, günahların əfvinə vəsilə olan və Cəhənnəm əzabından qoruyan çox təsirli bir əməldir. Qurani-Kərimdə və hədislərdə sədəqə verməyin və xeyir iş üçün pul xərcləməyin fəzilətləri geniş şəkildə açıqlanmışdır.
Bu mövzuda Şeyxülhədis Mövlana Muhəmməd Zəkəriyyə Kəndəhləvinin (r.a) yazdığı “Fəzaili-Sədəqat” adlı kitab olduqca geniş bir əsərdir və arzu edənlər müraciət edə bilərlər.
Əsas Məsələ: Sədəqənin Miqdarı Deyil, İxlasıdır
Bizim burada vurğulamaq istədiyimiz əsas mövzu budur: Sədəqə və xeyriyyəçiliyin fəzilətini əldə etmək üçün çox böyük məbləğlər xərcləməyə ehtiyac yoxdur. Əksinə, hər kəs öz gücünə görə edəcəyi xərcləmə ilə bu savabı qazana bilər.
Məsələn, yanında cəmi bir manatı olan bir insanın o pulun bir qəpiyini ixlasla xeyirli bir işə xərcləməsi, Allah ﷻ qatında yüz min manatı olub onun min manatını xərcləyən kimidir.
Allah ﷻ qatında əsil dəyərli və qiymətli olan şey ixlasdır. İxlasla edilən kiçik bir əməl belə, Allah ﷻ qatında qəbul olunur və bununla sədəqənin bütün fəzilətləri əldə edilə bilər.
"Yarım Xurma da Olsa..."
Peyğəmbərimiz ﷺ bir hədisində bu həqiqəti çox gözəl ifadə etmişdir:
“Yarım xurmayla belə olsa, özünüzü oddan qoruyun.”
(Səhihi-Buxari)
Yəni, insanın yanında sədəqə vermək üçün yarım xurmadan başqa bir şey olmasa belə, onu ehtiyac sahibinə verməklə sədəqə savabı qazanar. Bu hədis, maddi imkanı zəif olanların özlərini bu fəzilətdən məhrum hesab etməmələri üçün ən böyük dəlildir.
Zəkat və Sədəqə Arasındakı Fərq
Bəzi insanlar zəkatını verdikdən sonra bütün maliyyə məsuliyyətlərinin bitdiyini zənn edirlər. Bu doğru yanaşma deyildir.
- Zəkat: Fərz olan bir vəzifədir və yalnız müəyyən edilmiş yerlərə xərclənməlidir.
- Sədəqə: Zəkatdan əlavə, könüllü olaraq edilən xeyir işlərdir.
Elə xeyir əməlləri var ki, onlara zəkat verilə bilməz (məsələn, məscidə yardım və s.). Buna görə də zəkatdan əlavə olaraq da sədəqə və xeyir işlərə xərcləmə etmək lazımdır.
Davamlı Sədəqə Vərdişi
Bəzi din böyükləri qazanclarının müəyyən bir hissəsini xeyir işlər üçün ayırardılar. Məsələn, Hakimül-ümmə Mövlana Əşrəf Əli Təhanəvi (r.a) qazancının beşdə birini (20%) bu məqsədlə ayırardı. Bəziləri 10%, bəziləri isə 5% ayırardı.
Bu vərdişin faydası budur:
- Qarşıya bir xeyir iş çıxdığı zaman insan tərəddüd etmədən yardım edə bilər.
- Ayrılmış pul insana daim xeyir iş görməyi xatırladır.
- İnsan davamlı əcr və savab qazanmağa müvəffəq olar.
Sədəqənin Bərəkəti
Sədəqə sadəcə Allah ﷻ rizası üçün verilməlidir. Allah ﷻ isə sədəqə verənlərə təkcə axirətdə deyil, elə bu dünyada da bir çox nemətlər bəxş edər. Peyğəmbərimiz ﷺ buyurur:
“Sədəqə malı azaltmaz.”
Yəni, Allah ﷻ sədəqə verən kəsin malına və ruzisinə bərəkət verərək onu artırar.
